Tinh trùng dị dạng: Nguyên nhân và cách cải thiện hiệu quả

Tinh trùng dị dạng là gì?

Thông thường, hình thái tinh trùng được đánh giá qua xét nghiệm tinh dịch đồ và kiểm tra hình dạng của tinh trùng qua kính hiển vi.

Tinh trùng bình thường sẽ có phần đầu hình bầu dục, phần thân và phần đuôi thẳng, kéo dài gần giống như con nòng nọc. Đồng thời, nó có khả năng di chuyển tốt và theo một đường thẳng. Một tinh trùng bình thường sẽ chứa chất liệu di truyền bình thường và khỏe mạnh, không thừa hoặc thiếu nhiễm sắc thể như ở những tinh trùng dị dạng. Tất cả các hình thái khác của tinh trùng đều được xếp vào hiện tượng tinh trùng dị dạng.

Tinh trùng dị dạng là tinh trùng có sự thay đổi về cấu trúc cũng như kích thước, có thể tồn tại cùng lúc với những tinh trùng có hình cấu trúc bình thường trong tinh dịch.

Hình thái tinh trùng dị dạng thường gặp

Các dạng hình thái tinh trùng dị dạng thường gặp dưới kính hiển vi như:

• Tinh trùng có đầu khổng lồ: Nguyên nhân do thừa nhiễm sắc thể, hậu quả gây khó khăn trong việc thụ tinh với trứng.

• Tinh trùng đầu nhỏ: Phần đầu của tinh trùng có thể ngắn hoặc tròn hơn. Điều này khiến tinh trùng khó khăn trong việc xác định hướng di chuyển.

• Tinh trùng đầu nhọn: Dạng này là loại biến thể của tinh trùng đầu nhỏ. Đầu nhọn giống như đinh ghim chứa rất ít ADN hoặc không. Sự hiện diện của loại tinh trùng này có thể do nam giới bị tiểu đường.

• Tinh trùng đầu tròn: Chiếm tỷ lệ thấp, loại tinh trùng này khiến cho quá trình thụ tinh tự nhiên gặp khó khăn.

• Tinh trùng đầu thon: Loại tinh trùng này có đầu hình điếu xì gà, có thể do giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc bìu thường xuyên tiếp xúc với những nơi có nhiệt độ cao như xông hơi nóng hàng ngày.

• Tinh trùng gồm nhiều đầu hoặc nhiều đuôi: Loại tinh trùng này có liên quan đến việc tiếp xúc với hóa chất độc hại, kim loại nặng, khói hoặc hormone prolactin cao ở nam giới.

• Tinh trùng có đuôi cuộn: Loại tinh trùng này không thể di chuyển, nguyên nhân có thể do nam giới hút nhiều thuốc lá.

• Tinh trùng có đuôi ngắn: Khả năng di chuyển thấp hoặc không có khả năng di chuyển.

Nguyên nhân gây ra tinh trùng dị dạng

Theo các chuyên gia, có nhiều nhân khiến tinh trùng dị dạng về mặt hình thái, cụ thể:

Tuổi tác và sự suy giảm testosterone

Nam giới trên 40 tuổi thường bị suy giảm Testosterone là nguyên nhân dẫn đến tình trạng tinh trùng bị dị dạng và giảm chất lượng. Nồng độ Testosterone tại tinh hoàn giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong việc tác động đến tế bào Sertoli để hình thành tinh trùng.

Nhưng nếu tinh hoàn không sản xuất đủ lượng Testosterone cần thiết để đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể sẽ làm giảm mật độ tinh trùng, sức khỏe “tinh binh” suy yếu, tạo ra nhiều tinh trùng dị dạng và sự di chuyển cũng trở nên chậm chạp hơn. Tinh trùng giảm cả số lượng lẫn chất lượng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình thụ thai, dễ gây vô sinh, hiếm muộn ở nam giới.

Sự oxy hóa

Sự oxy hóa là một trong những nguyên nhân chính làm tinh trùng bất thường so với hình dạng ban đầu của nó, do quá trình những gốc tự do bị mất điện tử đã tấn công vào những tinh trùng chưa trưởng thành khiến cấu trúc bị biến đổi, dẫn đến tinh trùng dị dạng.

Môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với hóa chất

Nam giới thường xuyên tiếp xúc với chất thải công nghiệp, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, khói bụi…. là một trong những nguyên làm tăng số lượng tinh trùng dị dạng, gây tình trạng khó thụ thai và nguy hiểm hơn, trẻ sinh ra dễ bị dị tật.

Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh

Chế độ ăn uống nghèo nàn, thiếu hụt các chất dinh dưỡng, đặc biệt là kẽm và selen trong thời gian dài khiến cơ thể tiết ra gonadotropin làm cho tinh trùng suy giảm chất lượng và tinh trùng biến dạng.

Lạm dụng rượu bia, thuốc lá hoặc các chất kích thích

Các hóa chất trong thuốc lá làm tổn thương ADN và làm chết tế bào. Điều này không chỉ giảm chất lượng tinh dịch mà còn làm suy giảm quá trình sinh tinh, ảnh hưởng đến sự trưởng thành và phát triển của chúng.

Tác động của rượu dường như xảy ra ở tất cả các cấp trong hệ trục não bộ, tuyến yên, tinh hoàn. Rượu ngăn cản quá trình sản xuất các hormone GnRH, FSH, LH và Testosterone, làm suy giảm chức năng của các tế bào Leydig và Sertoli. Kết quả là sản xuất tinh trùng bị suy giảm.

Xem thêm: Xuất tinh sớm có ảnh hưởng tới chất lượng tinh trùng hay không?

Vùng sinh dục nam tiếp xúc với nhiệt độ cao và ma sát

Nam giới mặc quần áo chật không chỉ gây chèn ép, cọ xát cơ quan sinh dục của nam giới và ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của tinh hoàn mà còn gây hại tinh trùng vì gây bí bách cho bộ phận sinh dục. Ngoài ra, thói quen ngồi trên các loại ghế mềm, bông như sofa trong nhiều giờ liên tục khiến điểm tựa sẽ bị hạ thấp xuống, hai chân gò sát lại, dương vật sẽ bị chèn ép, đau, tê buốt và gia tăng nguy cơ rối loạn cương dương. Ngồi nhiều giờ cũng làm tăng mức nhiệt ở tinh hoàn.

Tinh hoàn cần nhiệt độ khoảng 34 đến 35 độ C để sản sinh ra lượng tinh trùng bình thường. Nhiệt độ quá nóng, nhất là thói quen ngâm mình trong bồn nước nóng hoặc tắm hơi, xông hơi ở nhiệt độ cao lên đến 70-80 độ C dễ gây vô sinh, hiếm muộn.

Sóng điện từ

Tiếp xúc với sóng điện từ phát ra từ điện thoại di động có thể có hại tinh hoàn. Các phân tích tổng hợp cho thấy tiếp xúc với điện thoại di động nhiều có thể biến đổi cấu trúc, giảm khả năng di chuyển và khả năng sống của tinh trùng

Mắc các bệnh lý nam khoa

Các bệnh lý nam khoa như viêm mào tinh hoàn, viêm tuyến tiền liệt, giãn tĩnh mạch thừng tinh… cũng là nguyên nhân khiến tinh trùng dị dạng.

Tinh trùng dị dạng có con được không?

Tinh trùng dị dạng có con được không? Theo các chuyên gia, tinh trùng dị dạng thường có khả năng bơi trong tử cung của phụ nữ kém nên khó khăn trong việc gặp trứng để thụ tinh. Nhưng thực tế, các trường hợp có định lượng tinh trùng dị dạng thông qua xét nghiệm tinh dịch đồ cho kết quả dưới 50% thì cơ hội mang thai tự nhiên vẫn có thể xảy ra. Ngược lại, nếu con số này càng cao thì khả năng có con càng thấp, nam giới đứng trước nguy cơ vô sinh, hiếm muộn.

Tinh trùng dị dạng có ảnh hưởng đến thai nhi không?

Một số trường hợp tinh trùng bị dị dạng vẫn có thể thụ tinh nhưng thai nhi có nguy cơ gặp nhiều vấn đề bất thường. Nguyên nhân là vì chất lượng tinh trùng quyết định đến gen di truyền của thai nhi. Do đó, nếu bố có nhiều tinh trùng bị dị dạng đứa trẻ sinh ra có nguy cơ cao gặp phải các bệnh lý bẩm sinh liên quan đến bất thường gen hoặc nhiễm sắc thể. Do đó, tinh trùng dị dạng ảnh hưởng trực tiếp đến đứa trẻ sau này.

Tinh trùng dị dạng có chữa được không?

Tinh trùng dị dạng có chữa được không? Các bác sĩ chuyên khoa cho biết, đến nay vẫn chưa có loại thuốc đặc trị hoặc liệu pháp nào chữa trị dứt điểm tình trạng tinh trùng dị dạng. Do đó, để cải thiện tinh trùng dị dạng, giải pháp tốt nhất là cải thiện chất lượng tinh trùng dựa vào nguyên nhân gây bệnh và thay đổi lối sống, sinh hoạt, chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học.

Cách cải thiện và điều trị tinh trùng dị dạng

Để có được giải pháp cải thiện tinh trùng dị dạng nam giới cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết nhằm tìm chính xác nguyên nhân gây bệnh như siêu âm tinh hoàn, siêu âm tuyến tiền liệt, định lượng một số loại hormone trong cơ thể, phân tích gen… trong đó quan trọng nhất là xét nghiệm tinh dịch đồ để xác định số lượng và chất lượng tinh trùng dưới kính hiển vi.

Dựa trên nguyên nhân, tình trạng cũng như mức độ dị dạng của tinh trùng mà các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị khác nhau. Một số phương pháp điều trị phổ biến như:

Dùng thuốc

Thuốc kháng sinh: Nếu trường hợp tinh trùng dị dạng xuất phát từ nguyên nhân do viêm nhiễm nam khoa, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh để cải thiện tình trạng bệnh.

Thuốc nội tiết và liệu pháp hormone: Chỉ định với trường hợp nam giới bị mất cân bằng nội tiết tố.

Phẫu thuật ngoại khoa

Thường được áp dụng với các trường hợp tinh trùng dị dạng do tắc ống dẫn tinh hoặc giãn tĩnh mạch tinh hoàn.

Thay đổi lối sống lành mạnh

Tập luyện thể dục, thể thao đều đặn mỗi ngày; không sử dụng các sản phẩm chứa chất kích thích như rượu bia, thuốc lá; ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, hạn chế thức khuya; không để laptop lên đùi; không tắm nước quá nóng; không mặc quần bó sát; quan hệ tình dục an toàn.

Chế độ dinh dưỡng khoa học

Nam giới có tinh trùng dị dạng nên bổ sung các thực phẩm giàu kẽm và selen trong các thực phẩm như tôm, cua, hàu, sữa chua, hạnh nhân, mầm lúa mạch… Ngoài ra, nam giới cũng nên bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả tươi có tác dụng chống lão hóa vào thực đơn hàng ngày như cam, chanh, xoài, dưa hấu

Tinh trùng dị dạng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản và chất lượng đời sống tình dục của nam giới. Do đó, khi mắc phải tình trạng này nam giới cần tích cực và kiên trì điều trị theo phác đồ của bác sĩ. Đồng thời, lựa chọn sản phẩm có khả năng tăng cường Testosterone nội sinh từ đó giúp cải thiện hiệu quả số lượng cũng như chất lượng tinh trùng giúp quý ông viên mãn hơn trong mỗi cuộc yêu.