Phác đồ điều trị rối loạn cương dương theo hướng dẫn của Bộ Y tế

Rối loạn cương dương (Erectile Dysfunction – ED) là một rối loạn chức năng tình dục ở nam giới, liên quan đến trạng thái cương cứng của dương vật. Văn bản số 4128/QĐ-BYT ngày 29/07/2016 “Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản” đã quy định rõ phác đồ điều trị rối loạn cương dương với những tiêu chí dưới đây.

Nguyên nhân rối loạn cương dương

Theo Văn bản số 4128/QĐ-BYT ngày 29/07/2016, rối loạn cương dương được định nghĩa là “tình trạng không có khả năng đạt được và duy trì độ cương cứng của dương vật để tiến hành cuộc giao hợp một cách trọn vẹn”. Rối loạn cương dương có thể diễn ra do nhiều nguyên nhân như:

• Rối loạn nội tiết tố: Suy giảm nồng độ hormone sinh dục nam Testosterone có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tình dục nam giới. Bên cạnh đó, giảm hợp chất Nitric Oxide cũng là tác nhân đóng vai trò quan trọng đối với chức năng cương của nam giới.
• Thần kinh và tâm lý: Người mắc các bệnh lý thần kinh (bệnh xơ cứng rải rác, Parkinson, bệnh thần kinh ngoại biên,…) hoặc bị stress, áp lực, căng thẳng trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục và nồng độ nội tiết tố, gây rối loạn chức năng cương.
• Các bệnh lý mạch máu: Người bệnh bị xơ vữa động mạch thể hang dương vật, tiểu đường, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu,… có thể suy giảm khả năng lưu thông máu đến dương vật, cản trở hoạt động cương.
• Các vấn đề ở bộ phận sinh dục: Biến dạng của dương vật hoặc tiền sử phẫu thuật vùng chậu, cắt tuyến tiền liệt, cắt bỏ bàng quang, phẫu thuật ung thư trực tràng,… có thể ảnh hưởng đến chức năng cương của nam giới.
• Các loại thuốc: Rối loạn cương có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc trị tăng huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc trầm cảm, thuốc chống loạn nhịp,…

Phác đồ điều trị rối loạn cương dương theo Văn bản số 4128/QĐ-BYT ngày 29/07/2016 được quy định trong trường hợp rối loạn cương dương diễn ra do một số nguyên nhân như bệnh lý rối loạn nội tiết, thần kinh, tâm thần, rối loạn vận mạch, các biến dạng của dương vật, một số thuốc.

Nam giới bị rối loạn cương có thể tham khảo phác đồ điều trị của Bộ Y tế

Chẩn đoán

Quy trình chẩn đoán rối loạn cương dương được Bộ Y tế quy định trong phác đồ điều trị rối loạn cương dương hiện nay gồm 4 bước cụ thể như sau:

1. Triệu chứng lâm sàng

1.1 4 nhóm triệu chứng

Tiến hành chẩn đoán tập trung vào 4 nhóm triệu chứng chính có thể gặp phải ở nam giới gồm:

• Mất hoàn toàn ham muốn tình dục.
• Vẫn có ham muốn tình dục nhưng không có chức năng cương dương để tiến hành quan hệ tình dục.
• Dương vật có khả năng cương cứng nhưng cương không đúng lúc.
• Dương vật có khả năng cương cứng nhưng trong thời gian rất ngắn, bị xìu ngay cả khi chưa vào âm đạo hoặc xuất tinh.

1.2 Bảng chỉ số quốc tế về chức năng cương dương

Việc chẩn đoán sẽ dựa trên bộ câu hỏi The International Index of Erectile Function (IIEF) với 15 câu hỏi chấm điểm trong thang 0 – 5. Kết quả chức năng cương sẽ dựa trên tổng điểm của các câu hỏi, với số điểm từ 59 trở xuống là rối loạn cương dương. Mức độ rối loạn cương được quy định như sau:

• 6 – 20 điểm: Mức độ nặng
• 21 – 30 điểm: Mức độ trung bình
• 31 – 59 điểm: Mức độ nhẹ

2. Tiền sử các bệnh

Bác sĩ tiếp tục chẩn đoán lâm sàng bằng cách điều tra tiền sử mắc các bệnh lý của người bệnh như:

• Bệnh nội khoa: Bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường,…
• Bệnh ngoại khoa: Chấn thương vùng chậu, tiền sử phẫu thuật vùng tiểu khung và bộ phận sinh dục

3. Khám bộ phận sinh dục và tầng sinh môn

Thăm khám bộ phận sinh dục và tầng sinh môn, đồng thời đánh giá những tình trạng bất thường, dấu hiệu bệnh lý dưới đây:

• Hình thể giải phẫu của dương vật bị biến đổi như dương vật ngắn và nhỏ bẩm sinh, lỗ tiểu thấp, xơ cứng thể hang dương vật.
• Bất thường ở vùng bẹn bìu như tinh hoàn ẩn, giãn tĩnh mạch tinh,…
• Đánh giá phản xạ vùng bẹn bìu, tầng sinh môn để kiểm tra cảm giác quanh hậu môn, cảm giác trương lực cơ vòng hậu môn, phản xạ cơ hành hang.

4. Các xét nghiệm cần thiết

Xét nghiệm cận lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong phác đồ điều trị rối loạn cương dương. Người bệnh cần thực hiện một số xét nghiệm như:

• Xét nghiệm sinh hoá máu: đường huyết, acid uric, cholesterol máu,…
• Xét nghiệm định lượng nội tiết tố: LH, FSH, testosterone, prolactin, estradiol,…

Người bệnh có thể cần phải xét nghiệm máu để chẩn đoán rối loạn cương

Phác đồ điều trị rối loạn cương dương theo chỉ dẫn của bộ Y tế

Theo văn bản số 4128/QĐ-BYT ngày 29/07/2016, việc điều trị rối loạn cương dương có thể được tiến hành tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ bệnh.

1. Điều trị không dùng thuốc

Những phương pháp điều trị không sử dụng thuốc có thể được áp dụng trong phác đồ điều trị rối loạn cương dương gồm:

1.1 Thay đổi lối sống

Giảm các yếu tố nguy cơ khiến rối loạn cương dương nghiêm trọng hơn bằng cách thay đổi lối sống, cụ thể như tăng cường vận động thể chất, theo dõi cân nặng và giảm cân trong trường hợp bị béo phì, bỏ thuốc lá và rượu bia ở nam giới,…

Trường hợp người bệnh đang sử dụng các loại thuốc tác động đến chức năng cương (thuốc trị tăng huyết áp, thuốc kháng alpha-adrenergic không đặc hiệu, thuốc lợi tiểu thiazide,…) có thể báo với bác sĩ để được thay đổi sang các nhóm thuốc khác để tránh ảnh hưởng đến chức năng tình dục.

1.2 Tư vấn tâm lý

Phương pháp tư vấn tâm lý được áp dụng phổ biến, mang đến hiệu quả phần lớn đối với trường hợp rối loạn cương dương diễn ra do nguyên nhân tâm lý.

1.3 Dụng cụ hút chân không

Dụng cụ hút chân không dùng lực hút để kéo máu đến dương vật, tạo được độ cương cứng ở mức độ sinh lý, được chỉ định sử dụng để hạn chế ảnh hưởng bởi các yếu tố nguy cơ như khi người bệnh không đáp ứng với thuốc.

2. Điều trị bằng thuốc

Rối loạn cương dương có thể được điều trị bằng thuốc theo những phương pháp dưới đây:

2.1 Các thuốc ức chế PDE5

Thuốc ức chế PDE5 thường là lựa chọn đầu tiên trong điều trị rối loạn cương. Những loại thuốc ức chế PDE5 thường được áp dụng là:

• Sildenafil (Viagra, Medovigor) 50 – 100 mg/viên: Dùng 1 viên/lần/ngày trước khi giao hợp 30 phút, 1 – 2 ngày/tuần.
• Tadalafil (Cialis) 10 – 20 mg/viên: Cách sử dụng tương tự.
• Vardenafil (Levitra) 10 – 20 mg/viên: Cách sử dụng tương tự.

Các loại thuốc ức chế PDE5 có thể gây ra tác dụng phụ đỏ bừng mặt, đau đầu, đau cơ, rối loạn thị giác,… Trường hợp người bệnh đang sử dụng các thuốc kháng alpha adrenergic (dùng trong điều trị bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt) cần tránh dùng chung với thuốc ức chế PDE5 vì có nguy cơ làm giảm huyết áp. Chống chỉ định sử dụng thuốc ức chế PDE5 đối với các trường hợp:

• Người bệnh tim mạch mức độ nặng (nhồi máu cơ tim trong vòng 6 tháng).
• Người mắc bệnh toàn thân nặng được khuyến cáo không nên quan hệ tình dục.
• Người bệnh dùng các nitrat gây giãn mạch.
• Người có bệnh lý về võng mạc.
• Người dị ứng với thành phần của thuốc.

Sử dụng thuốc điều trị rối loạn cương theo chỉ định bác sĩ

2.2 Thuốc tiêm vào thể hang

Trường hợp chống chỉ định dùng chất ức chế PDE5 hoặc sử dụng không mang lại hiệu quả, người bệnh có thể được tiến hành tiêm thuốc trực tiếp vào hang vật với các loại thuốc như papaverine, phentolamine, alprostadil để gây cương dương. Các loại thuốc này có thể được dùng đơn lẻ hoặc phối hợp.

Một số tác dụng phụ thường gặp đối với phương pháp này là đau ở chỗ tiêm, trạng thái cương kéo dài gây đau dương vật, tăng nguy cơ gây xơ thể hang (chủ yếu với papaverine và phentolamine).

2.3 Thuốc đặt niệu đạo

Nếu không áp dụng tiêm hang vật, bác sĩ cũng có thể chỉ định tiến hành dùng thuốc đặt niệu đạo, sử dụng alprostadil.

2.4 Bổ sung testosterone

Phương pháp này có thể được tiến hành dưới dạng đường uống, đường tiêm, qua da hoặc viên cấy ghép. Lưu ý, bổ sung testosterone có thể dẫn đến một số nguy cơ đối với sức khỏe nên cần được theo dõi hàng năm về các chỉ tiêu như khám trực tràng, kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt (PSA) máu, công thức máu.

Nếu phát hiện tăng PSA bất thường hay thay đổi khi thăm trực tràng thì bạn cần tiến hành sinh thiết tuyến tiền liệt để phát hiện nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.

3. Điều trị bằng phẫu thuật

Phương pháp phẫu thuật được đưa vào phác đồ điều trị rối loạn cương dương theo chỉ định của bác sĩ với những dạng phẫu thuật dưới đây.

3.1 Phẫu thuật hệ thống động mạch

Phẫu thuật hệ thống động mạch để cải thiện khả năng lưu thông máu đến dương vật, có thể bao gồm phẫu thuật hồi phục tuần hoàn động mạch chủ bụng, hồi phục tuần hoàn động mạch dương vật.

3.2 Phẫu thuật hệ thống tĩnh mạch

Một số dạng phẫu thuật tĩnh mạch có thể được áp dụng trong điều trị rối loạn cương dương là làm tắc tĩnh mạch mu sâu, buộc cắt tĩnh mạch mu sâu và các nhánh bên; buộc cắt tĩnh mạch ngoại vi và các đường rò rỉ tĩnh mạch.

3.3 Phẫu thuật đặt thể hang nhân tạo

Phương pháp phẫu thuật đặt thể hang nhân tạo sẽ tiến hành cấy thể hang nhân tạo vào cấu trúc của dương vật, từ đó duy trì khả năng cương của dương vật khi tham gia hoạt động tình dục. Phương pháp này chống chỉ định thực hiện đối với những người mắc bệnh lý nhiễm trùng, rối loạn đông máu, tiểu đường, các bệnh về tim mạch.

3.4 Phẫu thuật tạo hình trên dương vật

Đây là phẫu thuật thường được áp dụng trong điều trị bệnh xơ cứng thể hang, phục hồi sau chấn thương hoặc biến đổi hình dạng dương vật bẩm sinh. Phẫu thuật tạo hình trên dương vật là thủ thuật phức tạp và có thời gian hồi phục lâu.

4. Điều trị bằng Đông y, châm cứu

Theo phác đồ điều trị từ Bộ Y tế, một số bài thuốc Đông y trị rối loạn cương có thể được áp dụng hiện nay là Hữu quy hoàn, Tán dục đan gia giảm, Bát vị quế phụ gia giảm,… Các phương pháp châm cứu ôn bổ thận dương, sơ can giải uất cũng mang đến hiệu quả cải thiện chức năng cương ở nam giới.

Người bệnh cần lưu ý tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện những phương pháp này để đảm bảo an toàn và hiệu quả, tránh sử dụng các bài thuốc chưa rõ nguồn gốc.

Bạn nên tuân thủ chỉ định của bác sĩ khi áp dụng các bài thuốc Đông y

5. Điều trị bằng thảo dược, thực phẩm chức năng

Bổ sung thảo dược, thực phẩm chức năng chứa các chất như L-arginin, Yohimbine,… cũng là một phương pháp được áp dụng để hỗ trợ chức năng cương dương ở nam giới.

Nam giới cũng có thể chủ động phòng ngừa rối loạn cương bằng cách bổ sung các dưỡng chất thiên nhiên có tác dụng hỗ trợ điều hòa Testosterone. Bộ 3 tinh chất Eurycoma Longifolia, chiết xuất thông biển Pháp và Hàu đại dương đã được chứng minh bởi các nhà khoa học Mỹ, có công dụng trong việc kích thích hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Tinh hoàn sản sinh Testosterone nội sinh đúng và đủ với nhu cầu của cơ thể.

Các dưỡng chất này còn có tác dụng trong việc thúc đẩy tế bào nội mạc mạch máu tăng sản sinh Nitric Oxide, chất giúp làm giãn mạch để tăng cường tống máu đến dương vật, cải thiện hiệu quả chức năng cương dương.

Trên đây là chi tiết về phác đồ điều trị rối loạn cương dương với quy trình chẩn đoán và điều trị cụ thể được quy định bởi Bộ Y tế. Nam giới nên thăm khám và chữa bệnh rối loạn cương tại các cơ sở y tế uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả hồi phục.